Podatek od towarów i usług, znany szerzej jako podatek VAT, dotyczy niemal każdego obywatela, nie tylko przedsiębiorców kupujących towary i usługi. VAT jest nieodłącznym elementem codziennych zakupów, wpływając na ceny większości produktów i usług. Choć każdy z nas płaci ten podatek, jego znaczenie jest szczególnie istotne dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą. Dla których stanowi on jeden z kluczowych elementów systemu podatkowego.
Pisaliśmy trochę o tym wcześniej, ale w sytuacji spółki z o. o., więc zachęcamy zajrzeć również do tego wpisu.
W tym wpisie chcemy przybliżyć podstawowe aspekty związane z VAT. Omówimy, jak funkcjonuje ten podatek, jakie są jego stawki oraz jakie obowiązki spoczywają na przedsiębiorcach w związku z jego rozliczaniem. Zachęcamy do lektury, która pomoże rozwiać wszelkie wątpliwości i lepiej zrozumieć temat.
Czym jest podatek VAT?
Jest on opłatą, która obciąża zarówno sprzedawców, jak i kupujących, ponieważ jego wartość jest dodawana do ceny netto transakcji.
Istnieją dwa główne rodzaje podatku VAT: należny i naliczony.
Podatek VAT należny to kwota zobowiązania, która powstaje w momencie wystawienia faktury sprzedaży i musi być wpłacona do urzędu skarbowego. To podatek, który przedsiębiorca pobiera wraz z ceną netto za sprzedaż swoich towarów i usług.
Natomiast podatek VAT naliczony to suma, o jaką nabywca może obniżyć swój podatek VAT należny w deklaracji podatkowej. Jest podatkiem, który przedsiębiorca płaci wraz z ceną netto za towary i usługi, które nabywa.
Ile wynoszą stawki podatku VAT?
Podstawowa stawka VAT w Polsce wynosi 23%, ale istnieją także obniżone stawki VAT: 8%, 5% oraz 0%. Stawka ZW (zwolniona) nie jest bezpośrednio wymieniona w ustawie, ale stosuje się ją do niektórych towarów i usług objętych zwolnieniem.
- Obniżona stawka 8% obejmuje między innymi produkty spożywcze, usługi remontowe i budowlane oraz niektóre usługi świadczone przez placówki gastronomiczne.
- Stawka 5% stosuje się do niektórych przetworzonych produktów spożywczych, towarów związanych z produkcją rolniczą, opieką zdrowotną oraz usług związanych z kulturą, sportem i rekreacją.
- Stawka 0% dotyczy między innymi dostaw towarów do wolnych obszarów celnych lub składów celnych, usług transportu międzynarodowego oraz usług naprawy, uszlachetniania, przerobu lub przetwarzania towarów.
Dodatkowo, ustawa o VAT przewiduje stawkę ryczałtu 4% dla kierowców taksówek oraz 7% dla rolników ryczałtowych.
Jak wyglądają rozliczenia?
Mechanizm rozliczania VAT polega na bilansowaniu VAT naliczonego z VAT należnym. Podatek, który musimy wpłacić do urzędu skarbowego, wynika z różnicy między kwotą VAT-u należnego (podatku doliczonego do ceny sprzedanego towaru), a kwotą VAT-u naliczonego (podatku zapłaconego przy zakupie towarów i usług niezbędnych do prowadzenia działalności). Przedsiębiorca wpłaca tę różnicę do urzędu skarbowego. Może się jednak zdarzyć, że VAT naliczony przewyższa VAT należny. W takim przypadku występuje nadwyżka, którą można przenieść na następne okresy albo złożyć wniosek o jej zwrot.
Kiedy występuje obowiązek podatkowy w przypadku VAT?
Podczas rozliczania VAT, istotne jest zrozumienie, kiedy występuje obowiązek podatkowy. Przekazanie towaru nabywcy lub zakończenie świadczenia usług natychmiast tworzy obowiązek podatkowy. Oznacza to konieczność rozliczenia VAT, bez względu na moment wystawienia faktury. Jeszcze wcześniejszy obowiązek podatkowy występuje gdy otrzymamy zapłatę za towar lub usługę przed ich dostarczeniem czy świadczeniem. W takim wypadku obowiązek podatkowy występuje z chwilą otrzymania zapłaty.
Jeżeli faktura jest wystawiana w następnym miesiącu po wydaniu towaru czy zakończeniu świadczenia usługi, data sprzedaży na tej fakturze musi być z miesiąca wydania towaru czy zakończenia usługi. Jeżeli jeszcze wcześniej otrzymaliśmy zapłatę, to dana sprzedaż właśnie z dniem otrzymania zapłaty musi zostać wykazana w deklaracji VAT.
Inaczej jest w przypadku WNT (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów) i WDT (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów) gdzie obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy.
Jakie są terminy?
Wynik podatkowy za dany okres rozliczeniowy, czyli różnica między podatkiem VAT należnym, a podatkiem VAT naliczonym, musi być uwzględniony w deklaracji VAT:
- W przypadku miesięcznego rozliczania podatku VAT, termin wpłaty oraz złożenia deklaracji JPK_V7M upływa 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który składana jest deklaracja.
- Przy rozliczeniu kwartalnym, termin złożenia deklaracji JPK_V7K upływa 25. dnia miesiąca następującego po zakończeniu kwartału.
Jeżeli termin złożenia deklaracji VAT przypada na sobotę, niedzielę lub święto, zostaje on przesunięty na najbliższy dzień roboczy.
Każdy dzień opóźnienia w płatności podatku VAT skutkuje naliczeniem odsetek, które obecnie wynoszą 14,50% w skali roku.
Gdzie i jak wpłacić?
Podatek VAT wyliczony w złożonej deklaracji należy wpłacić do odpowiedniego urzędu skarbowego. Dla osób prawnych jest to urząd właściwy według miejsca siedziby firmy. Dla osób fizycznych odpowiednim urzędem skarbowym w zakresie podatku VAT jest urząd właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.
Zobowiązanie podatkowe, a w tym głównie podatek VAT należny oraz ewentualne odsetki karne za zwłokę, należy wpłacić przelewem na indywidualny mikrorachunek przedsiębiorcy. Dzień zapłaty uważa się dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika.
Kto w ogóle płaci, a kto nie?
Czy każda firma musi być zarejestrowana w VAT, czyli być tzw. płatnikiem VAT? Otóż nie, istnieje możliwość bycia zwolnionym z podatku VAT. Jak to wygląda?
Co do zasady, zaraz po założeniu firmy nie jest ona z automatu zarejestrowana w VAT. Rejestracji trzeba dokonać odrębnie, ale nie zawsze trzeba to robić od razu. Można skorzystać z zwolnienia, które dzieli się na dwa rodzaje
Przedstawmy je:
- Zwolnienie z VAT podmiotowe:
Warunek: Przychody nie przekroczyły bieżącym roku 200 tys. zł. Limit ten ustala się proporcjonalnie w przypadku rozpoczęcia działalności w trakcie roku.
Wyjątki: Do limitu nie wlicza się m.in. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, sprzedaży towarów zwolnionych przedmiotowo z VAT, środków trwałych. Niektóre towary/usługi są wyłączone z tego zwolnienia i w ich przypadku niezbędna jest rejestracja w VAT już od pierwszej sprzedaży. Listę tych towarów i usług znajdziesz tutaj. Także firmy z siedzibą poza Polską muszą zarejestrować się do VAT od razu.
- Zwolnienie z VAT przedmiotowe:
Warunek: Świadczenie określonych usług/towarów zwolnionych z VAT niezależnie od obrotów (np. usługi medyczne, nauczanie języków obcych, usługi finansowe).
Co jak przekroczysz limit zwolnienia?
Po przekroczeniu limitu 200 tys. zł każda kolejna sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT. W takim przypadku należy zarejestrować się jako podatnik VAT składając formularz VAT-R.
Podsumujmy ten podatkowy zawrót głowy
Podatek VAT jest istotnym elementem systemu podatkowego w Polsce, obejmuje różne stawki i ma swoje specyficzne zasady rozliczania. Niekiedy, aby rozliczyć VAT, musimy wykonywać dość skomplikowane działania księgowe, kiedy indziej wszystko przychodzi łatwo. Podatek VAT jest koniecznością większości firm, więc bardzo możliwe, że też i Twojej firmy. Warto zatem wiedzieć jak działa ten podatek, w jakim otoczeniu prawny funkcjonuje, czym jest w istocie.
Tutaj na pewno możemy Ci pomóc. Jako biuro księgowe, jesteśmy w pełnej gotowości, by zmierzyć się z rzuconym nam wyzwaniem, szczególnie z kategorii podatkowej. Lata doświadczenia pozwalają nam płynnie operować w tym temacie w Polsce. Pomagamy każdemu, więc jeśli jesteś tu obcokrajowcem, który szuka pomocy księgowej – jesteśmy dla Ciebie!
Więcej o podatku VAT przeczytasz tutaj.
