Rozpoczynając własny biznes, jednym z kluczowych aspektów jest zrozumienie, jak funkcjonuje system ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych (ZUS) i jakie składki należy opłacać.
Składki ZUS i podatek dochodowy to dwa główne obciążenia przedsiębiorców. O podatku dochodowym pisaliśmy już tutaj i warto o tym poczytać zanim zgłębi się poniższy artykuł.
Dla wielu przedsiębiorców to nie tylko część codziennej rzeczywistości, ale także obszar, który może wywołać wiele pytań i wątpliwości. Czy wiesz, jakie są rodzaje składek ZUS? Jakie obowiązują stawki? Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Którzy przedsiębiorcy muszą?
Praktycznie wszyscy, a dokładnie wszyscy „fizyczni” przedsiębiorcy, czyli prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej i spółek osobowych. Składek ZUS nie płacą osoby prawne, czyli spółki kapitałowe (Sp. z o.o., S. A., P. S. A) i ich wspólnicy (z wyjątkiem jednoosobowych spółek, kiedy wspólnik takiej spółki musi płacić składki).
Składki ZUS dzielimy na:
- ubezpieczenia społeczne, z których:
- ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe – są obowiązkowe,
- ubezpieczenie chorobowe – jest dobrowolne.
- Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Solidarnościowy (FS)
- ubezpieczenie zdrowotne.
Pewne wyjątki pozwalają na uniknięcie niektórych składek. Gdy masz jednocześnie inne dochody z podstawą ubezpieczenia w wysokości co najmniej wynagrodzenia minimalnego, na przykład z pracy na etacie, to wtedy płacisz tylko składkę zdrowotną. Jeśli korzystasz z 2-letniej ulgi preferencyjnej albo Małego ZUSu Plus, o czym rozpisujemy się w dalszej części, i nie masz innych dochodów, to nie musisz opłacać składek na FP i FS.
Do konkretów. Jak to wygląda w liczbach?
Jeśli nie korzystasz z ulg, musisz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wynoszącej co najmniej 60% przewidywanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Minimalna podstawa, od której liczy się składki w 2025 roku, wynosi 5203,80 zł
Wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od minimalnej podstawy wynoszą:
- ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy – 1015,78 zł
- ubezpieczenie rentowe – 8,00% podstawy – 416,30 zł
- ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy – 127,49 zł
- ubezpieczenie wypadkowe: stopa procentowa jest zróżnicowana i zależy od liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w której działa firma. Składka na ubezpieczenie wypadkowe dla firmy, zatrudniającej do 9 osób, wynosi 1,67% – 86,90 zł
Dodatkowo składka na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 2,45% podstawy – 127,49 zł
Razem pełne składki (bez zdrowotnej) – 1773,96 zł, a bez dobrowolnego chorobowego 1646,47 zł.
Wiadomo ile, a czy wiadomo do kiedy?
Przedsiębiorcy płacą składki ZUS w terminie do 20. dnia następnego miesiąca. W tym terminie muszą także złożyć deklarację ZUS z wyszczególnieniem swoich składek.
Czyli są jakieś ulgi, prawda?
Każdy przedsiębiorca może na początku swojej działalności skorzystać z dwóch ulg. Pierwsza z nich to „Ulga na start” – daje ona zwolnienie przez sześć pełnych miesięcy po rozpoczęciu działalności z składek społecznych, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. A więc, korzystając z niej będziesz płacić przez sześć pełnych miesięcy wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Uwaga! Do ulgi na start liczy się sześć pełnych miesięcy. Oznacza to, że jeżeli założysz działalność gospodarczą w trakcie miesiąca, nie pierwszego dnia, to ten pierwszy miesiąc nie będzie liczony jako pełny. W tej sytuacji dopiero następne sześć pełnych miesięcy będzie liczone.
Dlatego w praktyce jest możliwe korzystanie z tej ulgi prawie, że przez siedem miesięcy. Wystarczy tylko założyć działalność drugiego dnia miesiąca.
Co dalej?
Po wykorzystaniu ulgi na start, możesz skorzystać z kolejnej, czyli tzw. preferencyjnych składek. Ulga ta przysługuje przez 24 miesiące i polega na tym, że podstawa Twoich składek społecznych wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia, zamiast 60% przeciętnego wynagrodzenia. Oznacza to po prostu, że składki te są dużo niższe.
Minimalne wynagrodzenie w 2025 roku wynosi 4 666zł.
Prezentują się one następująco:
273,24 zł – na ubezpieczenie emerytalne,
111,98 zł – na ubezpieczenie rentowe,
34,30 zł – na ubezpieczenie chorobowe,
23,38 zł – na ubezpieczenie wypadkowe.
Łącznie 442,90 zł (bez składki na ubezpieczenie zdrowotnej).
Teraz kilka słów o Mały ZUS Plus
Mały ZUS Plus to kolejna ulga, ale już dostępna dla wszystkich, pod pewnymi warunkami, a nie tylko dla nowych przedsiębiorców. Jest system niższych, proporcjonalnych do dochodu, składek na ubezpieczenia społeczne, dostępny dla najmniejszych przedsiębiorców.
Skorzystać z tej ulgi mogą przedsiębiorcy, których przychód w poprzednim roku z działalności gospodarczej nie przekroczył 120 tys. zł oraz prowadzili ją przez co najmniej 60 dni w poprzednim roku.
Przy Małym ZUS Plus podstawa wymiaru składek:
- nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli jak w uldze preferencyjnej i
- nie może być wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli jak w normalnych składkach.
Oznacza to, że Mały ZUS Plus, to ulga pomiędzy składkami preferencyjnymi a standardowymi.
Porozmawiamy finalnie o składce na ubezpieczenie zdrowotne
Wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania i wysokości dochodów:
- Jeśli rozliczasz się z podatku dochodowego na zasadach skali podatkowej (12%/32%), składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% dochodu z działalności gospodarczej.
- Jeśli opłacasz podatek dochodowy od osób fizycznych w formie podatku liniowego (19%), składka zdrowotna wynosi 4,9% Twojego dochodu.
Warto pamiętać! Jeśli rozliczasz się według skali podatkowej lub ryczałtem, a Twój dochód za dany miesiąc jest mniejszy niż 75% minimalnego wynagrodzenia, składka na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc będzie wynosić 9% obliczone od 75% minimalnego wynagrodzenia.
W 2025 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4 666 PLN. Oznacza to minimalną składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 314,96 PLN (4 666 PLN × 75% × 9%).
Jeśli rozliczasz podatek dochodowy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, Twoja miesięczna składka zdrowotna zależy od rocznych przychodów w 3 stopniach (opartych na średnim wynagrodzeniu za III kwartał poprzedniego roku, w tym przypadku 2024).
W zależności od nich wygląda to następująco:
- poniżej 60 tys. zł – 440,73 zł
- od 60 tys. zł do 300 tys. zł – 734,55 zł
- Powyżej 300 tys. zł – 1 322,18 zł
Masz obowiązek rocznego rozliczenia składki zdrowotnej
Roczna podstawa składki zdrowotnej to dochód z działalności gospodarczej za dany rok, który jest różnicą między przychodami, a ich kosztami, po odjęciu składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli nie były one już zaliczone do kosztów.
Jeśli po rozliczeniu rocznym okaże się, że:
- zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż ustalona roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne – możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty,
- kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka – musisz dopłacić różnicę.
Dla przedsiębiorców rozliczających się na skali podatkowej lub podatku liniowym, jeśli roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy objętych ubezpieczeniem i minimalnego wynagrodzenia, to stosuje się minimalną roczną podstawę wymiaru składek.
Całkiem tego sporo, ale już na koniec
Jak widać, nie jest to wszystko proste i lepiej oddać takie sprawy w ręce specjalistów, którzy mają doświadczenie i zapewnią, że wszystko będzie rozliczone prawidłowo.
To właśnie my! Z przyjemnością służymy pomocą w takich sprawach, chętnie troszcząc się o stabilność Twojej działalności i nie tylko. Nasze doświadczenie pozwala zapewnić spokój naszym klientom, którzy mogą skupić się na rozwoju swoich biznesów.
Potrzebujesz założyć działalność gospodarczą i nie chcesz mierzyć się z tym wszystkim sam? Nie ma problemu, wystarczy, że skontaktujesz się z nami, a przekonasz się, że nie będziesz musiał się w ogóle takimi rzeczami przejmować!
Więcej o składkach ZUS w działalności gospodarczej można przeczytać tutaj.
Zaktualizowano 24.01.2025
